Wzgórze Zamkowe w Brodaliszkach

Już w drugim i pierwszym tysiącleciu p.n.e. ludy bałtyckie zaczęły zasiedlać i urządzać wzgórza zamkowe. Na terytorium Litwy dzisiaj doliczyliśmy się ich około tysiąca, a ta liczba wciąż rośnie w związku z nowymi odkryciami archeologów, którzy na gęsto zalesionych terenach nawet teraz odkrywają ukryte przykłady dzieł tworzonych przy współpracy natury i rąk ludzkich. Co ciekawe, takie zagęszczenie wzgórz zamkowych nie występuje w żadnym innym państwie europejskim!

Wzgórze zamkowe to ważny zespół obronny starożytnych Litwinów. W tamtych czasach wzgórza zamkowe tworzyły bardzo gęstą siatkę obronną. Na terenie Wilejskiego Parku Regionalnego, który cechuje się magicznym pięknem i obfitością pomników kultury, obecnie znamy dziesięć różnych wzgórz zamkowych. Wzgórza te, m.in. Nowa Rewa, Bujwidy, Karmazyny, Styrnie i inne, były zasiedlone w różnych okresach historii. Wszystkie znajdują się po obu stronach rzeki Wilii oraz w pobliżu mniejszych rzek na terenie Parku Regionalnego.

Na szczególną uwagę zasługuje wzgórze zamkowe znajdujące się na lewym brzegu rzeki Dukszta, nieopodal wsi Brodaliszki. Archeolodzy twierdzą, że jest to najstarsze i najdłużej zasiedlone wzgórze, które pełniło funkcje obronne już 2,5 tysiąca lat temu. Według naukowców, do XIV wieku ludność lokalna nadal chroniła się na wzgórzu przed wrogami.

Z biegiem czasu wzgórze zamkowe w Brodaliszkach uległo poważnym zmianom. W 2017 roku specjaliści różnych dziedzin wspólnymi siłami doprowadzili do stworzenia nowoczesnej tablicy informacyjnej, dzięki której turyści mogą zobaczyć jak wyglądało wzgórze przed wiekami. Trójwymiarowa makieta ukazuje strome niegdyś zbocza okazałego wzgórza i umocnienia obronne, a także udowadnia, że Dukszta płynęła kiedyś innym korytem.

W okolicy znajdują się jeszcze dwa inne wzgórza warte uwagi turystów – w Bujwidach i Karmazynach. Jedno z nich cechuje się bardzo stromymi zboczami, a na drugim podczas różnych świąt pali się rytualne ogniska.

Wzgórze zamkowe w Brodaliszkach

Duma Wilejskiego Parku Regionalnego zachwyca swoją okazałością i bogatą historią. Kiedyś na wzgórzu zamkowym w Brodaliszkach stał duży drewniany zamek, dostępu do którego broniły naturalne warunki otoczenia (płynąca dookoła rzeczka Dukszta) oraz dodatkowe elementy obronne w postaci nasypów i fos. Wzgórze stanowiło bardzo ważny punkt obronny położony pomiędzy dwoma stolicami Litwy – Kiernowem i Wilnem.

Obecnie wzgórze zamkowe w Brodaliszkach jest zadbane i świetnie przystosowane do turystów. Mimo tego, że umocnień stojących na wzgórzu już nie ma, a wygląd samego wzgórza zmieniał się na przestrzeni wieków, to makieta stojąca u podnóża wzgórza doskonale oddaje historyczny zarys tego miejsca: przed oczami wyrastają wieże zamkowe, zbocza wzgórza nie do zdobycia oraz wyróżniające się elementy kompleksu obronnego. Ten widok można porównać z dzisiejszym wyglądem wzgórza: dość duży fragment wzgórza obsunął się do poniżej płynącej rzeki, nasyp obronny uległ zmniejszeniu, a drewniane fortyfikacje na szczycie uległy zniszczeniu.

Zwiedzający wzgórze zamkowe w Brodaliszkach mają okazję nie tylko zapoznać się z bogatą historią tego miejsca, ale również wspiąć się na górę na wysokość 16 metrów drewnianymi schodami. Co ciekawe, płaska powierzchnia wzgórza jest równa powierzchni boiska piłki nożnej – jego długość to więcej niż 110 metrów a szerokość wynosi nawet 60 metrów! Po wejściu na wzgórze dech odbiera nie zmęczenie, ale przepiękny widok na dolinę rzeczki Dukszta. Szczególnie pięknie jest tutaj jesienią, gdy zalesione zbocza doliny przybierają różnorodne kolory.

Wzgórze zamkowe w Bujwidach

W odległości mniejszej niż pół kilometra od Brodaliszek, również po lewej stronie biegu rzeczki Dukszta, wznosi się wzgórze zamkowe w Bujwidach. Cechuje się ono ostrymi zboczami, których wysokość sięga 40 metrów. Na dzień dzisiejszy na szczycie wzgórza znajduje się urządzona platforma widokowa, z której turyści mogą podziwiać cudowny widok na dolinę rzeczki Dukszta.

Wzgórze zamkowe w Bujwidach jest czasami określane jedną z ciekawszych zagadek Parku Regionalnego. Niestety, nie przeprowadzono wystarczająco dużo badań archeologicznych, które pozwoliłyby określić, czy w przeszłości stał na tym wzgórzu jakikolwiek zamek, bo miejsce idealnie nadawałoby się na zamek obronny. Poza tym, wzgórze opływa z dwóch stron rzeczka Dukszta, a z trzeciej – fosa zasilana wodami ze źródła. Od strony niechronionej przez naturę starożytni Litwini wybudowali dość skomplikowany system obronny składający się z trzech nasypów i fos.

Wzgórze zamkowe w Karmazynach

W sąsiedztwie malowniczego zbiegu dwóch rzek, Wilii i Dukszty leży niecodziennie wyglądające wzgórze, którego kształt przypomina niewielką piramidę. Jest to wzgórze zamkowe w Karmazynach. Według archeologów, wzgórze ma około 2 tysiące lat i już dawno straciło swój charakter obronny, natomiast zostało przekształcone w miejsce kultu. Święte wzgórza w starożytności pełniły ważną funkcję religijną wśród zamieszkujących te okolice pogan, którzy czcili na nich ówczesnych bogów. Obecnie na szczycie wzgórza znajduje się również palenisko, w którym podczas specjalnych okazji, takich jak śluby czy inne obrzędy, rozpalane są ogniska.

Istnieje wiele legend o wzgórzu zamkowym w Karmazynach, inaczej zwanym świętą górą w Wirszupach. Mówi się, że w dawnych czasach stał tutaj kamienny posąg, a wokół wzgórza w dwóch okręgach rosło osiemnaście dębów zadziwiających swoją wielkością. Według innego podania, niegdyś na wzgórzu stał kościół, którypewnego razu zawalił się pod ziemię. Dlatego też w niedzielę około południa słychać dźwięki bijącego dzwonu, które wydobywają się z podziemi wzgórza.