atgal į sąrašą

Kościół pw. Świętej Trójcy i Świętego Kazimierza w Miednikach Królewskic

Miedniki Królewskie słyną z kilku obiektów o znaczeniu historycznym i kulturalnym. Znajduje się w nich słynny zamek, jak również jedna z pierwszych siedmiu parafii na Litwie. Ówczesny wielki książę litewski i pierwszy król Polski z dynastii Jagiellonów, Władysław Jagiełło, założył parafię w Miednikach zaraz po chrzcie Litwy w 1387 roku. Dzisiejszy kościół Najświętszej Trójcy i Świętego Kazimierza został zbudowany po pięciuset latach, w 1930 roku. Oczywiście, na jego miejscu budowano w przeszłości kilka kaplic i świątyń.

Jeszcze w 1391 roku, dzięki pozwoleniu Jagiełły, do Miednik przybyli przedstawiciele zakonu Świętego Augustyna, gdzie zbudowali kościół i klasztor. Augustianie administrowali parafią w Miednikach przez ponad cztery stulecia. W 1831 roku nacisk władzy carskiej zmusił zakon do opuszczenia Miednik. Parafię zlikwidowano, jej ziemie podzielono między sąsiednie parafie, a kościół zamknięto.

Obecnie kościołem zarządzają inni zakonnicy, Franciszkanie (Zakon Braci Mniejszych). Pierwszy brat Franciszkanin, Kamil Wielemański, zamieszkał tutaj w 1961 roku po powrocie z zesłania w sowieckiej Rosji. Gdy Litwa odzyskała niepodległość, w klasztorze przy kościele zamieszkało więcej braci zakonnych z Litwy i zagranicy.

Kościół pod wezwaniem Najświętszej Trójcy został poddany konserwacji w 1791 roku. Według źródeł pisanych, w tamtych czasach posiadał trzy ołtarze. Największym z nich był ołtarz Najświętszej Trójcy – prawie w całości pozłacany, zdobiony rycinami i czterema pozłacanymi posągami.

W 1917 roku tymczasowa kapliczka, którą miejscowi mieszkańcy podczas wojny wznieśli w stodole we wsi , bo nie było ich stać ich na wsparcie finansowe remontu kościoła w Miednikach, otrzymała wezwanie Świętego Kazimierza. W tym samym roku, decyzją diecezji wileńskiej, przywrócono parafię w Miednikach Królewskich.

Kościół pod wezwaniem Świętej Trójcy i Świętego Kazimierza to drewniana budowla na planie prostokąta. Kościół wyróżnia się pod względem artystycznym swoimi kapliczkami słupowymi, organami oraz obrazem Świętego Kazimierza.

Kościół wielokrotnie przebudowywany

Historyczne źródła pisane o kościele Świętej Trójcy i Świętego Kazimierza są dosyć skromne, ale potwierdzają fakt, że jego losy nie należały do lekkich.

Kościół Świętej Trójcy i Świętego Kazimierza, od założenia w 1391 roku, był przebudowywany dwukrotnie. Po raz pierwszy trzeba było odbudowywać go po pożarze w 1780 roku, który najprawdopodobniej wznieciło wrogie wojsko, kroczące przez Miedniki. Proboszcz w prowizorycznej szopie z bali drewnianych odprawiał msze dla wiernych. W krytej strzechą szopie ustawiono trzy ołtarze. Na jednym z nich był umieszczony obraz Najświętszej Marii Panny, który namalowano na dębowej desce. Co ciekawe, już wówczas działała w Miednikach szkoła parafialna, do której uczęszczało 15 lokalnych mieszkańców.

Szczególnie ciężki dla parafii i kościoła w Miednikach był XIX wiek. W 1812 roku, podczas inwazji Napoleona na Rosję, Miedniki zostały ograbione i podpalone. Spalono plebanię, klasztor, bibliotekę i archiwum kościelne. Od 1830 roku los kościoła pozostawał w rękach carskiej władzy, która zdecydowała się zlikwidować społeczność katolicką w Miednikach. Kościół i klasztor zamknięto, a parafię unieważniono. Jej ziemie zostały podzielone między sąsiednie parafie. Warto dodać, że Miedniki pozostawały bez kościoła i kaplicy przez pół wieku.

W XX wieku doszło do drugiej odbudowy kościoła, jednak nie obyło się bez problemów. Władze rosyjskie oddalały każdą prośbę o pozwolenie na budowę kościoła – bez skutku. Nawet w 1905 roku wydane rozporządzenie o tolerancji religijnej nie zmieniło sytuacji. Dopiero w 1917 roku okupacyjna administracja niemiecka stworzyła możliwość budowy świątyni, a decyzją diecezji wileńskiej przywrócono parafię w Miednikach. Chociaż fundamenty pod dzisiejszy kościół zostały poświęcone już w 1922 roku, to nowy kościół pod wezwaniem Świętej Trójcy i Świętego Kazimierza powstał wspólnymi siłami wiernych dopiero w 1931 roku – prawie po dziesięciu latach.

Dzieła sztuki w kościele

W kościele w Miednikach można podziwiać ciekawe dzieła sztuki, takie jak prospekt organowy, dwie kapliczki słupowe, czy obraz malarstwa sztalugowego pt. „Święty Kazimierz”. Duży krzyż wyniesiony ponad fasady zachodniej wieży kościoła proporcjami prawie równa się krzyżowi łacińskiemu, a do tego jest ozdobiony promieniami, trójliśćmi, okręgami i innymi ażurowymi elementami dekoracyjnymi. Mniejszy krzyż znajduje się nad wejściem do przedsionka, a dokładniej na dwuspadowym trójkątnym daszku nad wejściem. Ma on kształt krzyża maltańskiego.

Warto dodać, że jest to krzyż ośmiokątny, który w XII wieku został ogłoszony krzyżem zakonu maltańskiego przez pierwszego Wielkiego Mistrza Joannitów, Raymonda du Puy. Rycerze tego zakonu przyjmowali śluby, np. posłuszeństwa, czystości, czy ubóstwa. Do ważnych cech tego zakonu należały także: miłość, szacunek, sprawiedliwość, posługa, wyzwolenie uciskanych i ich ochrona.

Prospekt organowy pochodzi z okresu późnego baroku, a dokładnie z 1788 roku. Piszczałki instrumentu są pogrupowane w trzy wieżyczki i dwa luźne pola. Organy zdobią bardzo delikatnie rzeźbione wodospady z girland i płonące akanty. Po bokach natomiast przymocowano skrzydła.

Obraz malarstwa sztalugowego, przedstawiający Świętego Kazimierza, to kopia obrazu Wincentego Sleńdzińskiego. Namalowała go na początku XX wieku farbami olejnymi Lucja Balzukeviciute, która doskonale przekazała spokój i duchową atmosferę oryginalnego obrazu. Przedstawia on Świętego Kazimierza w pozycji klęczącej, z rękoma złożonymi do modlitwy, którego sylwetka została podkreślona kontrastującym oświetleniem. Tło obrazu jest utrzymane w ciemnych kolorach, a Święty Kazimierz ma na sobie imponujący czerwony płaszcz.

Co ciekawe, odzież Świętego Kazimierza jest przedstawiana zawsze w kolorze czerwonym, który w ikonografii symbolizuje cierpienie związane z ziemską męką Chrystusa i krwią przelaną za ludzkość. Poza tym, Święty Kazimierz miał prawo do noszenia płaszczy w kolorze czerwonym z racji tego, że pochodził z rodziny królewskiej.

Kontaktai

Šv. Kazimiero g. 4, Medininkų k., Medininkų sen., Vilniaus r.

Nuotraukos